قفل اینترلاک چیست و درباره آن چه میدانید؟
در این مقاله خواهیم گفت اینترلاک چیست و کاربرد و انواع آن را شرح خواهیم داد. این سیستم در فضاهای گوناگون آزمایشگاهی، تولید محصولات خاص مانند داروها، کلینرومها و سیفباکسها کاربرد دارد.
سیستم اینترلاک چیست؟
واژه اینترلاک به معنای قفل درونی است. این سیستم به دو نوع الکترونیکی و مکانیکی تقسیم میشود. اینترلاک مکانیکی مکانیزمی در تابلو است و کارکرد آن به این صورت است که تا زمانی که کلید در حالت خاموش قرار نگرفته است، مانع از باز شدن در میشود.
اینترلاک الکتریکی قطع و وصل کلید را در کنترل دارد. به این صورت که اگر سیستم در حالت خاصی نباشد به هیچ عنوان اجازه نمیدهد کلید قطع یا وصل شود. رایجترین کاربرد شناخته شده اینترلاک در پستهای برق فشار قوی است. در برخی از کلیدزنیها در پستهای فشار قوی نیاز به عملکرد ترتیبی است.
این ترتیب یک الزام برای ورود یا خروج درست تجهیزات در مدار است. همچنین برای دسترسی پرسنل تعمیر و نگهداری ضروری است. سیستم اینترلاک با این ترتیب، مانع از کلیدزنیهای غیرمجاز میشود. در نتیجه امنیت پرسنل و تجهیزات را فراهم میکند.
کاربرد اینترلاک به بیان عمومی در حوزه کنترل پست و پرسنل تعمیر و نگهداری است. این سیستم آسیب ناشی از خطای انسانی را به حداقل میرساند و تجهیزات را حفظ میکند. اینترلاک آخرین مرز حفاظتی و امنیتی محسوب میشود.
رایجترین کاربرد اینترلاک چیست؟
در گذشته کاربرد اینترلاک تنها محدود به نیروگاههای برقی بود. آنچه امروز بیشتر به گوش میخورد، کاربرد این سیستم در ورود و خروج مکانهای خاص و قفل اینترلاک است. در ادامه توضیح میدهیم که قفل اینترلاک چیست اما ابتدا باید روشن کنیم که امروز کاربرد رایج اینترلاک چیست و در کجاست.
از سیستم اینترلاک در محیطهای آزمایشگاهی، اتاق تمیز (کلینروم)، سیف باکسها، بانکها، طلافروشیها و صرافیها، خط تولید داروسازی و تجهیزات آزمایشگاهی و… استفاده میشود. همچنین بر روی تجهیزاتی چون کالاگذر نیز کاربرد دارد.
به طور کلی در هر محیطی که کنترل فشار و دما یک ضرورت است و نوسان آن میتواند عواقبی جدی داشته باشد، از این سیستم استفاده میشود.
اجزای اینترلاک چیست؟
سیستم اینترلاک میتواند متشکل از دو تا پنج در باشد. تعداد آنها بسته به حساسیت فضا و میزان کنترل مورد نیاز متغیر است. کلیدهای خروج، قفل الکتریکی دراپ بولت و بورد کنترلگر دیگر اجزای سیستم اینترلاک هستند.
در سیستم اینترلاک دو درب از این اجزا استفاده میشود:
- بورد کنترلگر IN02P
- کلیدهای خروج (4 عدد)
- قفل الکتریکی دراپ بولت (2 عدد)
اما دیگر اجزای اینترلاک چیست؟ این سیستم میتواند شامل موارد زیر هم باشد:
- قفل برقی
- کلید اضطراری لمسی یا فلزی مکانیکی
- زبانه مکانیکی
- چراغ سیگنال در صورت باز یا بسته بودن در
- سیستم کنترل زمان و تأخیر در باز شدن در مقابل
- سیستم هشدار در صورت باز ماندن در
نحوه عملکرد سیستم و قفل اینترلاک چیست؟
برای پیشگیری از ایجاد نوسان در فشار و دمای یک فضای خاص، لازم است یک راهرو ایجاد شود. در این راهرو دو یا چند در نصب میشود. با استفاده از سیستم اینترلاک این امکان فراهم میشود که بتوانیم باز و بسته شدن درها را کنترل کنیم. این چطور ممکن است و نقش سیستم و قفل اینترلاک چیست؟
تنظیمات این سیستم به نحوی صورت میگیرد که تا زمانی که یک در باز است، در بعدی باز نشود. به این ترتیب باید حتما دری که باز شده کاملا بسته و قفل شود تا امکان گشودن در بعدی باشد.
به این ترتیب با ورود به فضای خاص مدنظر ما که میتواند محیط آزمایش، تولید یا نگهداری مواد حساسی باشد، جریانی ناگهانی از هوا با فشار و دمای متفاوت وارد نمیشود. به عبارت دیگر شرایط محیطی دستخوش تغییر ناگهانی نمیشود.
فرایند کارکرد سیستم اینترلاک
- وضعیت در (باز یا بسته بودن آن) با کمک سنسورهای مغناطیسی نصب شده روی آن تشخیص داده میشود.
- پیام از سنسور به کنترلر فرستاده میشود.
- سیستم پس از آنالیز شرایط، فرمان مناسب را برای اجزای دیگر مانند قفل الکتریکی، دراپ بولت یا قفل مغناطیسی صادر میکند.
- در سیستم اینترلاک دو درب به ازای هر در یک فرمان خروجی به سمت قفل الکتریکی و فرمانهای ورودی به سمت کلید، حسگر مغناطیسی و سیستم کنترل تردد (در صورت تجهیز سیستم به آن) ارسال میشود.
- تمام تجهیزات، پیامهای خود را به سیستم اینترلاک میفرستند تا این سیستم فرمانهای لازم را صادر کند.
- ورود مجاز یا غیرمجاز مشخص میشود.
- در صورتی که یک در بیش از مدت زمان تعیین شده باز بماند، سیستم هشدار فعال میشود.
دیگر قابلیت های این قفل چیست؟
به سیستم اینترلاک میتوان سیستمها و تجهیزات دیگر را افزود. یکی از سیستمهای رایج که به اینترلاک افزوده میشود، کنترل تردد است. یعنی علاوه بر باز و بسته شدن کنترلشده و ایمن درهای راهروی منتهی به فضا، ورود و خروج افراد و زمان آن نیز قابل کنترل و بازبینی خواهد بود. کنترل تردد بیشتر کارکرد امنیتی دارد. با بهکارگیری فناوریهای روز در سیستمهای اینترلاک میتوان امکانات دیگری را در آنها مشاهده کرد. برای مثال:
- قابلیت تعدد درها تا تعداد بسیار زیاد
- ایجاد مدهای مختلف کاری
- امکان اجرای تنظیمات ماژولار
- تجهیز به نمایشگر LED و امکان مشاهده جزئیات عملکرد سیستم روی آن
- تست ورودی و خروجی با بهکارگیری نمایشگر LED روی بورد
- قابلیت تنظیم زمان برای بسته شدن هر در پس از باز شدن آن
- قابلیت تنظیم زمان باز شدن یک در پس از ارسال سیگنال بسته شدن در قبلی
- قابلیت فعالسازی یا غیرفعالسازی سیستم خروج اضطراری
سخن پایانی
در یک نگاه کلی دانستیم اینترلاک چیست و کارکرد آن به چه صورت است. با توجه به نیازی که به کنترل دما و فشار هوا در یک مکان وجود دارد، امروز این سیستم در فضاهای بسیاری قابل استفاده و کاربردی است. با توجه به پتانسیلی که سیستمها برای اتصال و هماهنگی با یگدیگر دارند، میتوان سیستم اینترلاک را به تجهیزات کنترل تردد نیز مجهز ساخت و سلامت فضا را در کنار امنیت آن تضمین کرد.
